Sojusz ludzi gór. Aglomeracja Rzeszowska i Euregion Karpacki podpisały porozumienie

W Rzeszowie odbyła się konferencja prasowa, podczas której przedstawiciele polskich i słowackich samorządów oraz liderzy Euroregionu Karpackiego podpisali wielostronne porozumienie na rzecz rozwoju regionu karpackiego. To historyczna chwila, która – jak zgodnie podkreślali uczestnicy – może stać się początkiem trwałej i skutecznej współpracy przekraczającej dotychczasowe granice. 

Silna współpraca sięgająca poza granice państw

Jak podkreślił Krzysztof Jarosz, podpisane porozumienie to nie tylko dokument formalny, ale przede wszystkim zobowiązanie do faktycznej współpracy:

"Dzisiejsze wydarzenie jest dowodem na to, że Karpaty nie dzielą, a łączą, a współpraca ponad granicami może stać się źródłem wspólnego sukcesu" – mówił Jarosz, witając delegacje ze Słowacji i dziękując partnerom za gotowość do działania.

Przedstawiciele samorządów podkreślali, że podpisane porozumienie nie jest pustym gestem, lecz wynikiem wspólnych, długofalowych prac i rzeczywistej gotowości do działania. Jak tłumaczył Jarosz, głównym celem inicjatywy jest stworzenie powiązań gospodarczych, infrastrukturalnych i społecznych, które pozwolą wykorzystać potencjał Karpat:

Trzy filary współpracy:

1. Komercjalizacja Marki Karpaty – Regionalni przedsiębiorcy, hotelarze, restauratorzy oraz rzemieślnicy z całego obszaru Karpat mają otrzymać szansę sprzedaży swoich produktów i usług pod wspólną, rozpoznawalną marką. „Chodzi o to, żeby nasi przedsiębiorcy mogli wspólnie budować silną markę Karpat, która będzie obecna nie tylko na rynku lokalnym, ale stanie się atrakcyjna także na arenie międzynarodowej” – mówił starosta rzeszowski.
2. Budowa partnerstw globalnych – Jak podkreślił Jarosz, porozumienie nie ogranicza się do regionu. Już dziś planowane jest rozwinięcie współpracy z partnerami z Chin, zwłaszcza prowincją Henan, gdzie wkrótce uda się wielonarodowa delegacja. „To ogromna szansa dla lokalnych przedsiębiorstw – odkrywanie Karpat jako atrakcyjnej destynacji przez zagranicznych turystów i kontrahentów” – zaznaczył.
3. Pozyskiwanie i wykorzystanie środków unijnych – Współpraca transgraniczna, realizowana w formacie euroregionalnym i aglomeracyjnym, ma umożliwić skuteczniejsze aplikowanie o dedykowane fundusze z programów UE. W grę wchodzą środki zarówno na rozwój infrastruktury, jak i tzw. miękkie projekty – wymiana młodzieży, współpraca szkół czy promocja wzajemnej kultury.

Euroregion Karpacki – koordynator wysiłków

Dawid Lasek, prezes Euroregionu Karpackiego, wyraźnie wskazał, że stowarzyszenie nie zawiera umów przypadkowo: 

„My podpisujemy umowy w sposób przemyślany – z partnerami, z którymi łączy nas konkretna wizja: rozwój Karpat”. 

Podkreślił, że Euroregion Karpacki zrzesza już ponad 100 jednostek z Polski, Słowacji, Węgier, Rumunii, a wkrótce także z Serbii i Czech. 

„Naszą ambicją jest stworzenie spójnej sieci aglomeracji karpackich, które jako zintegrowana struktura będą sięgać po nowe fundusze i inicjować konkretne działania rozwojowe” 

– tłumaczył Lasek.

Euroregion Karpacki, jako międzynarodowa platforma współpracy, chce skupić aktywność wokół dużych miast i regionów – od Brasowa i Miszkolca po Rzeszów i Preszów. 

„Chcemy, by Rzeszów i cała aglomeracja stały się bramą do Karpat – zarówno dla biznesu, jak i turystów” 

– mówił podczas konferencji.

Prezes Lasek zapowiedział także, iż efekty współpracy będą szybko widoczne. 

„Już finansujemy pierwsze wspólne projekty. Nowe biuro w Preszowie będzie ważnym punktem wsparcia dla wszystkich partnerów na Słowacji i impulsem dla kolejnych inicjatyw gospodarczych i turystycznych”

 – ogłosił.

Preszów i słowacka perspektywa

Słowacki głos na konferencji reprezentował Jaroslav Makatura, wicemarszałek Kraju Preszowskiego i wiceprezes Euroregionu Karpackiego. Wyraźnie zaznaczył, że dotychczasowe doświadczenia, zwłaszcza w ramach programów INTERREG i współpracy transgranicznej, przyniosły regionowi wiele korzyści:

– „Przez trzydzieści lat wzajemnej działalności nauczyliśmy się, że efektywna współpraca przekracza bariery i przynosi realne korzyści mieszkańcom przygranicznych regionów. Projekty infrastrukturalne i turystyczne, których byliśmy świadkami, mają szanse na dalszy rozwój dzięki wsparciu z funduszy europejskich.”

Makatura podkreślał także wagę aktywnej współpracy samorządowej na wielu szczeblach: 

„Nasza misja to nie tylko podpisy na dokumentach, ale przede wszystkim regularna, rzeczywista pomoc i wsparcie dla mniejszych samorządów. Dzięki temu nawet niewielkie miejscowości zyskują szansę na realizację ważnych inwestycji”.

W podobnym tonie wypowiedział się Wiliam Kall, burmistrz gminy Wielki Szarysz (Veľky Šariš): 

– „Dołączenie do sieci euroregionalnej daje nam znacznie większe perspektywy. Samotne działanie mniejszych miast byłoby dziś nieskuteczne, a wspólne występowanie o środki i koordynacja działań otwierają nowe drzwi zarówno dla turystyki, jak i biznesu”.

Kall podkreślił, że umowa to „silny sygnał wzajemnej współpracy i gotowości do działania ponad granicami” oraz jasne przesłanie: to nie rywalizacja, ale kooperacja powinna być fundamentem przyszłości Karpat.

Od słów do czynów: plany i konkretne projekty

Uczestnicy konferencji nie ograniczyli się do deklaracji – zapowiedzieli już pierwsze projekty do realizacji w najbliższych miesiącach:

• delegacja samorządowców i przedstawicieli Euroregionu Karpackiego uda się do Chin, aby w ramach partnerstwa z prowincją Henan promować ofertę polskich i słowackich przedsiębiorców, szczególnie w dziedzinie turystyki i produktów regionalnych;
• planowane jest powołanie zintegrowanej sieci promocji gospodarczej i turystycznej, w tym biura w Preszowie oraz organizacja wspólnych forów gospodarczych dla przedsiębiorców;
• wśród projektów lokalnych wymienia się m.in. rozwój infrastruktury turystycznej nad Sanem, tworzenie karpackich parków rozrywki oraz intensyfikacja wymiany międzynarodowej młodzieży szkolnej.

„Chcemy, aby współpraca nabrała wymiaru praktycznego – by marka Karpat była równie rozpoznawalna, jak Alpy, gdzie nie liczy się już granic państw, lecz siła wspólnej promocji” 

– podsumował Krzysztof Jarosz.

Nowy rozdział dla euroregionu

Sygnatariusze podkreślali, że podpisany dziś dokument to początek nowego rozdziału. Otwiera on drogę do dalszego rozwoju sieci miast, wzmocnienia wymiany gospodarczej, społecznej i turystycznej oraz skutecznego pozyskiwania środków z Unii Europejskiej i innych źródeł międzynarodowych. 

„Najważniejsze, żebyśmy, jako mieszkańcy regionu Karpat, uwierzyli we własny potencjał. Czas przestać czekać na gotowe projekty – musimy wspólnie budować przyszłość tutaj, gdzie mieszkamy” 

– przekonywał Dawid Lasek.

Konferencja zakończyła się zapewnieniami o dalszej współpracy i zaproszeniem do śledzenia jej pierwszych praktycznych efektów.

Euroregion Karpacki istnieje od 1993 roku, kiedy to w Debreczynie przedstawiciele władz regionalnych przygranicznych obszarów Polski, Słowacji, Węgier i Ukrainy podpisali porozumienie o utworzeniu Związku Międzyregionalnego Euroregion Karpacki. Później dołączyła też Rumunia. 

Stowarzyszenie Euroregion Karpacki Polska powołane zostało w 2001 roku. Zajmuje się m.in. propagowaniem współpracy transgranicznej w ramach Euroregionu Karpackiego. Obszar Euroregionu obejmuje około 154 tys. km kw., zamieszkiwany jest przez ponad 15 mln osób.

Stowarzyszenie Samorządów Terytorialnych Aglomeracja Rzeszowska jest zrzeszeniem jednostek samorządu terytorialnego województwa podkarpackiego, istniejącym od 2008 roku. Tworzy go 14 gmin położonych wokół Rzeszowa, które wchodzą w skład powiatu rzeszowskiego. Wspólnie z Rzeszowem liczba mieszkańców aglomeracji sięga ponad 350 tys. 

Do celów Aglomeracji Rzeszowskiej należą m.in. wypracowanie zasad rozwoju przestrzennego aglomeracji, podniesienie bezpieczeństwa socjalnego mieszkańców, wzrost małych i średnich przedsiębiorstw, usprawnienie systemu komunikacji, racjonalizowanie gospodarki odpadami wodno-ściekowymi, wspólne promowanie aglomeracji na zewnątrz.