75 lat szpitala w Górnie

W czasie swojego przemówienia Starosta Rzeszowski Krzysztof Jarosz wspominał o niezwykle ważnej roli, jaką w ochronie zdrowia spełniał szpital w Górnie. Podkreślał ofiarność i doświadczenie personelu placówki, a także zaangażowanie w rozwój szpitala lokalnych środowisk oraz swych poprzedników na stanowisku starosty.

W 1949 roku, na bazie dawnego niemieckiego sanatorium dla lotników, powstało w Górnie sanatorium przeciwgruźlicze. Przez kolejne lata następował intensywny rozwój tej niezwykle potrzebnej placówki. Dzisiaj, prowadzony przez Powiat Rzeszowski Szpital Chorób Płuc i Opieki Długoterminowej im. św. Jana Pawła II w Górnie jest wyróżniającą się placówką tego typu w Polsce.

– Szpital w Górnie to nasza perełka, nasz priorytet. Tu pomoc znajdują pacjenci cierpiący na schorzenia układu oddechowego, przewlekle chorzy, chorzy na Alzheimeira. Nie szczędzimy sił i środków, by potrzebującym zapewnić jak najlepsze warunki opieki i leczenia. Wspaniały jubileusz 75-lecia szpitala jest dla nas wielkim świętem, ale również mobilizacją do dalszych działań mających na celu rozwój placówki – mówi Starosta Rzeszowski Krzysztof Jarosz.

Początki

Paradoksem jest, że zdrowotne właściwości mikroklimatu w Górnie jako pierwsi docenili niemieccy okupanci w czasie II wojny światowej, jednocześnie dokonujący eksterminacji ludności polskiej i żydowskiej. Okolice, stanowiące pozostałości dawnej Puszczy Sandomierskiej, charakteryzują się niepowtarzalnym mikroklimatem, sprzyjającym leczeniu chorób układu oddechowego. Stworzone w czasie okupacji sanatorium było w pewnym sensie zapleczem uzdrowiskowym, zlokalizowanych na północy dzisiejszego Podkarpacia, ważnych poligonów wojskowych. Przypomnijmy, że w Bliźnie koło Dębicy testowano rakiety V-2, którymi hitlerowcy atakowali Londyn, zaś w pobliskim Pustkowie obóz pracy przymusowej, gdzie więźniowie zmuszani byli do prac na rzecz armii niemieckiej.

Niemcy w Górnie utworzyli ośrodek rekreacyjno-wypoczynkowy dla pilotów Luftwaffe. Duże znaczenie miała tu bliskość zbudowanego przez hitlerowców w 1940 roku lotniska w Jasionce, skąd startowały m.in. samoloty bombardujące cele na froncie wschodnim i zaopatrujące wojska niemieckie okrążone w Stalingradzie. Wybudowano tu wtedy 90 baraków, w których jednocześnie mogły przebywać setki rekonwalescentów. Niektóre obiekty postawione były z muru pruskiego – ścian ryglowych wypełnionych murem z cegły.

Po wyparciu Niemców obiekty w Górnie przez pewien czas niszczały. Okoliczna ludność wykorzystywała poniemiecki budulec dla swoich potrzeb. Na dawny, dewastowany ośrodek, znajdujący się formalnie w rękach wojska, uwagę zwrócił znany specjalista w zakresie chorób płuc Tadeusz Lewicki. Z jego inicjatywy powstało tu w kwietniu 1949 roku Państwowe Sanatorium Przeciwgruźlicze, któremu przekazano wyposażenie funkcjonującego w latach 1945-1948 szpitala w Żyznowie koło Strzyżowa, prowadzonego przez rzeszowską Spółdzielnię Przeciwgruźliczą „Lecznica”.

Na potrzeby nowej placówki odremontowano pawilon nr 5, gdzie oprócz łózek chorych mieściły się: apteka, gabinet rentgenowski, kuchnia, laboratorium oraz kotłownia. Jedynym lekarzem, a jednocześnie dyrektorem sanatorium był dr Tadeusz Lewicki wspomagany przez pięć pielęgniarek. Z czasem adaptowano kolejne pawilony. Początki były niesłychanie trudne. Lekarz, pracujący na co dzień w Rzeszowie, pojawiał się dwa razy w tygodniu, pomieszczenia w dużej części pozbawione były okien i drzwi, wszędzie walał się gruz.

Mimo ogromnych trudności, dzięki wysiłkowi personelu, sanatorium stale się rozwijało. W 1953 roku otworzono pawilon nr 3, nieco wcześniej stworzono podstawy ochrony przeciwpożarowej i założono placówkę pocztową. W 1959 roku nastąpiło oficjalne przekazanie obiektów przez Główne Kwatermistrzostwo Wojska Polskiego. Sanatorium składało się wówczas, jak wynika z protokołu zdawczo-odbiorczego z około 30 budynków i baraków. Ośrodek obejmował teren blisko 40 hektarów.

Z każdym rokiem wzrastała liczba pacjentów i możliwości ich przyjmowania. O ile w 1950 roku sanatorium dysponowało 93 łóżkami, o tyle w 1952 roku było ich już 300, zaś w 1965 roku 550. Ten wzrost był możliwy dzięki remontom kolejnych budynków oraz oddaniu w latach 1964-1965 do użytku nowych, oddzielnych bloków mieszkalnych dla personelu.

Placówka w latach 60. miała 14 oddziałów, 13 zachowawczych i 1 torakochirurgiczny – łącznie 550 łóżek. Posiadała również gospodarstwo pomocnicze z ogrodem i chlewnią, dzięki czemu sanatorium było częściowo samowystarczalne w zakresie wyżywienia chorych i personelu. W uruchomionym w 1954 roku przez dr. Adama Majewskiego (uczestnika bitwy pod Monte Cassino i autora głośnej książki „Wojna, ludzie i medycyna”) oddziale torakochirurgicznym, do 1968 roku wykonano 755 zabiegów, w tym 696 zabiegów operacyjnych pneumonologicznych i 59 zabiegów chirurgii ogólnej.

W gestii Powiatu Rzeszowskiego

W latach 90. XX wieku zmianie uległa struktura organizacyjna placówki. Dotychczasowe Państwowe Sanatorium Przeciwgruźlicze zostało przekształcone w Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Państwowe Sanatorium Przeciwgruźlicze. Po reformie administracyjnej w 1999 roku organem założycielskim sprawującym nadzór nad zakładem został Powiat Rzeszowski. Od tego momentu zaczął się intensywny rozwój sanatorium, specjalizującego się w leczeniu gruźlicy i chorób płuc oraz w opiece długoterminowej z przeznaczeniem dla ludzi starszych, samotnych, z chorobą Alzheimera oraz chorych paliatywnych. Rozpoczął się okres wielu niezwykle istotnych inwestycji nakierowanych na poprawę warunków funkcjonowania placówki.

W maju 2001 roku powstał w Górnie, liczący 40 łóżek, nowy pododdział dla chorych na Alzheimera – pierwszy na Podkarpaciu i drugi w Polsce. Kolejny oddział otwarto rok później, zaś w latach 2014-2016, za 12 milionów złotych, przy wsparciu funduszy norweskich, rozbudowano i przebudowano pawilon nr 10. Dzięki temu powstało kolejnych 70 miejsc dla pacjentów. Placówka zyskała nowoczesne wyposażenie, wprowadzono nowatorskie metody pracy i terapii.

W lipcu 2001 r. rozpoczął swą działalność Zakład Opieki Paliatywnej „Dom Sue Ryder” z przeznaczeniem dla 58 terminalnie chorych. Wkład rzeczowy i finansowy wniosła Fundacja Sue Ryder z Wielkiej Brytanii. Cała inwestycja, wykonana przy ogromnym zaangażowaniu władz powiatowych i organizacji społecznych warta była 6,3 mln złotych. Również w 2001 roku rozpoczęto inwestycję uciepłownienia i modernizacji c.o., dzięki czemu zlikwidowano starą, nieekonomiczną kotłownię węglową, a wybudowano 4 kotłownie gazowe i wymieniono instalacje wewnętrzne w budynkach.

W styczniu 2002 roku powstały dwie nowe poradnie specjalistyczne: gruźlicy i chorób płuc oraz ginekologiczna. W sierpniu 2006 roku wychodząc naprzeciw zapotrzebowaniu okolicznych mieszkańców, uruchomiono poradnię neurologiczną. W lutym 2007 roku rozpoczęła działalność poradnia rehabilitacyjna i gabinet fizjoterapii medycznej. W roku 2010 rozpoczęto przebudowę i rozbudowę pawilonów nr 2 i 3 Oddziału Gruźlicy i Chorób Płuc. W latach 2013-2015 przeprowadzono gruntowną informatyzację placówki. Dużym wyzwaniem dla placówki był okres pandemii koronawirusa. W 2020 roku powołany został tu oddział COVID, stworzono Powszechny Punkt Szczepień.

W 2023 roku doszło do zmiany nazwy sanatorium na „Szpital Chorób Płuc i Opieka Długoterminowa im. św. Jana Pawła II w Górnie”. W jego ramach funkcjonują obecnie: Zakład Lecznictwa Szpitalnego z Oddziałem Gruźlicy i Chorób Płuc i Pododdziałem Diagnostyki i Leczenia Zaburzeń Oddychania, Zakład Opieki Paliatywnej i Hospicyjnej, Zakład Opieki Długoterminowej, Zespół Poradni Specjalistycznych, Rehabilitacja Lecznicza, Zakład Diagnostyki Obrazowej, Zakład Badań Czynnościowych i Elektrokardiologii, a także Medyczne Laboratorium Diagnostyczne z bakteriologią prątka gruźlicy i Dział Farmacji Szpitalnej.

Wartość inwestycji, jakich dokonano w ostatnich latach w Górnie to wiele dziesiątków milionów złotych. A planowane są kolejne. Tylko w roku 2024 przewidziano modernizacje istniejących obiektów, rozbudowy i zakupy wyposażenia o łącznej wartości ponad 20 milionów złotych. W tegorocznym planie inwestycyjnym szpitala w Górnie znajdują się m.in.: rozbudowa i przebudowa pawilonu nr 4 na OIOM oraz pracowni diagnostyki obrazowej i rehabilitacji (wartość 10 mln złotych), rozbudowa i przebudowa części pawilonu nr 5, adaptacja pod kuchnię wraz z technologią (koszt 2,6 mln zł), polsko-ukraińska współpraca transgraniczna w zakresie telemedycyny oraz rehabilitacji pulmonologicznej (ok. 2,5 mln zł) oraz budowa stacji uzdatniania wody z urządzeniami do uzdatniania wody wraz z projektem (2 mln złotych).

– Szpital Chorób Płuc i Opieki Długoterminowej im. św. Jana Pawła II w Górnie będzie nadal kontynuował rozwój działalności szpitala dot. diagnostyki szeroko rozumianych chorób płuc. Już dziś jesteśmy ważnym ośrodkiem w zakresie diagnostyki i leczenia zaburzeń snu oraz niewydolności oddechowej. Posiadamy nowoczesną salę intensywnego nadzoru dedykowaną pacjentom z niewydolnością oddychania. Pracownia Zaburzeń Snu codziennie prowadzi diagnostykę na czterech pojedynczych salach. W diagnostyce chorób płuc prowadzimy pełną diagnostykę z zakresu mechaniki oddychania i wydolności wentylacyjnej, tj. spirometria, bodypletyzmografia, badanie transferu płucnego tlenku węgla oraz 6 Minutowy Test Chodu. W najbliższych miesiącach będziemy uruchamiali nową pracownię diagnostyki obrazowej wyposażoną w nowoczesny aparat do badań tomografii komputerowej, nowoczesny aparat do badań rentgenowskich oraz aparat USG. W najbliższych latach planujemy rozbudowę części budynków szpitalnych z otwarciem Oddziału Intensywnej Terapii. Wieloletnie doświadczenie w zakresie opieki nad pacjentami w wieku podeszłym dało nam podstawę do tego, by przystąpić do tworzenia Centrum Opieki Geriatrycznej dla Powiatu Rzeszowskiego. Planujemy utworzyć Centra Opieki Dziennej, Oddział Geriatrii oraz Poradnie Geriatryczne służące mieszkańcom naszego powiatu – zapowiada dyrektor szpitala Grzegorz Hydzik.

Jubileuszowe odznaczenia

Jubileusz 75-lecia istnienia szpitala w Górnie jest jednocześnie okazją do podziękowania osobom przez lata zaangażowanym w pracę i rozwój placówki. Dwóm długoletnim pracownikom przyznano Medal „Zasłużony dla Powiatu Rzeszowskiego”.

Jednym z wyróżnionych jest Jacek Koziej od 35 lat specjalizujący się w diagnozowaniu i leczeniu gruźlicy oraz chorób układu oddechowego. W 1990 roku objął stanowisko młodszego asystenta na oddziale gruźliczym placówki w Górnie, obecnie jest koordynatorem zakładu opieki paliatywnej.

Drugą osobą odznaczoną Medalem „Zasłużony dla Powiatu Rzeszowskiego” jest Beata Łuszczki. Pracę w szpitalu rozpoczęła w 1983 roku, rok później została lekarzem oddziałowym na oddziale gruźliczym. Obydwoje wyróżnieni są cenieni za zaangażowanie w pracę na rzecz mieszkańców powiatu, pomoc ludziom cierpiącym w opiece hospicyjnej i długoterminowej, osiągnięcia w walce z pandemią COVID-19. Pani Beata Łuszczki została także uhonorowana odznaczeniem Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc.

Są to kolejne osoby związane z Górnem, które zostały uhonorowane tym prestiżowym tytułem. W 2023 roku medal „Zasłużonego dla Powiatu Rzeszowskiego” otrzymała Elżbieta Burzyńska, wieloletnia dyrektor Samodzielnego Publicznego Zespołu Zakładu Opieki Zdrowotnej „Sanatorium” im. Jana Pawła II w Górnie. W czasie swej pracy w szpitalu konsekwentnie rozszerzała zakres działalności leczniczej placówki. W tym okresie m.in. znacznie zwiększono liczbę dostępnych miejsc, zmodernizowano, rozbudowano lub zbudowano od podstaw nowe obiekty.

Odznaczeniami za długoletnią pracę na rzecz szpitala wyróżnionych zostało 45 osób, zarówno obecnych pracowników, jak i emerytowanych.

W czasie uroczystości dokonano także uroczystego odsłonięcia i poświęcenia tablicy upamiętniającej jubileusz 75-lecia Szpitala Chorób Płuc i Opieki Długoterminowej im. Jana Pawła II w Górnie.